Spośród polskich jeńców wziętych do niewoli w 1939 roku, Sowieci wyselekcjonowali niemal 15 tys. żołnierzy, oficerów, funkcjonariuszy policji, służb ochrony granic i służby więziennej, a następnie umieścili ich w obozach w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Kolejnych ok. 7 tys. przedstawicieli elit cywilnych wyselekcjonowano spośród osadzonych w więzieniach. Łącznie około 22 tys. osób zostało uznanych za „wrogów” i zamordowanych wiosną 1940 roku. Pochowano ich skrycie w masowych grobach w Katyniu pod Smoleńskiem, Miednoje koło Tweru, Piatichatkach pod Charkowem, Bykowni koło Kijowa oraz prawdopodobnie w Kuropatach pod Mińskiem. Sprawcy tej zbrodni nigdy nie zostali osądzeni.

Uwięzienie w łagrach – obozach pracy przymusowej, których sieć określano mianem systemu Gułag – było kolejną sowiecką represją, której doświadczyli obywatele polscy. Trafiali tam ludzie skazani za rzeczywiste lub domniemane przewinienia przeciwko władzy i jeńcy. Większość łagrów wyglądała podobnie: drewniane baraki otoczone drutem kolczastym, wieżyczki strażnicze, uzbrojeni, agresywni wartownicy. Prymitywne warunki sanitarne, głód i wyniszczająca praca zmieniały bezpowrotnie każdego. Od lat dwudziestych do końca lat pięćdziesiątych XX wieku przez GUŁag przeszło około 30 mln więźniów. Życie stracił tam co dziesiąty z nich.